تخصص گرایی در روابط عمومی، ضرورتی برای آینده نهاد وکالت

متن کامل یادداشت دکتر جعفر کوشا به این شرح است:

«به نام خداوند دادگر و دادگستر

۲۷ اردیبهشت‌ماه، روز «ارتباطات و روابط عمومی»، فرصتی مغتنم است تا بار دیگر بر اهمیت جایگاه خطیر و کارویژه‌های راهبردی روابط عمومی در عرصه حکمرانی، نهادسازی و تعامل با افکار عمومی تأمل کنیم؛ به‌ویژه در نهادهایی چون کانون‌های وکلای دادگستری که رسالت بنیادینشان، دفاع از حقوق ملت، حراست از عدالت و صیانت از استقلال حرفه وکالت است، این تأمل نه‌فقط یک ضرورت، بلکه پیش‌شرط کارآمدی و اثرگذاری در جامعه امروز است.

در جهانی که سرعت انتقال اطلاعات از مرزهای تصور گذشته، و در زمانه‌ای که افکار عمومی با واسطه فناوری‌های ارتباطی نوین، به بازیگری قدرتمند و مستقل در میدان سیاست، فرهنگ و عدالت بدل شده‌اند، روابط عمومی دیگر یک واحد اداری تشریفاتی صرف نیست؛ بلکه نهادی راهبردی، حرفه‌ای و تعیین‌کننده است که می‌تواند در تعیین سرنوشت اجتماعی یک نهاد، سهمی چشمگیر و حتی حیاتی ایفا کند.

کانون‌های وکلای دادگستری، به‌عنوان کهن‌ترین نهاد صنفی و حرفه‌ای مدنی در تاریخ حقوقی ایران، در طول بیش از هفت دهه فعالیت، همواره سنگربان استقلال نهاد وکالت و حافظ کرامت و حقوق شهروندی بوده‌اند. اما در دنیای جدید، ایفای این رسالت‌ها تنها از طریق دادرسی و فعالیت‌های حقوقی در چهارچوب مراجع قضایی کافی نیست. جامعه‌ای که مخاطب این خدمات است، نیازمند فهم، اقناع، ارتباط، و همراهی است. این مهم جز از مسیر «ارتباط مؤثر، صادقانه و مستمر» میان نهاد وکالت و مردم، میسر نمی‌شود؛ و اینجاست که «روابط عمومی»، به‌مثابه حلقه واسط میان نهاد و جامعه، نقشی ممتاز و حیاتی می‌یابد.

امروز، نهاد وکالت نیازمند آن است که از درون خویش، روایت‌گر جایگاه، رسالت، چالش‌ها و اقداماتش باشد. سکوت در برابر هجمه‌ها، بی‌تفاوتی در قبال افکار عمومی و بی‌برنامگی در عرصه ارتباطات، تنها به تضعیف اعتماد عمومی، کاستن از سرمایه اجتماعی و فروکاستن از منزلت نهاد وکالت خواهد انجامید. بر این اساس، باید اذعان کرد که یکی از راه‌های ارتقای جایگاه اجتماعی وکلا، افزایش کنشگری فعال روابط عمومی در کانون‌های وکلا و بهره‌گیری از ابزارهای نوین ارتباطی، رسانه‌ای و بینافردی در جهت تبیین و دفاع از نقش و جایگاه این نهاد است.

متأسفانه در طول سالیان گذشته، روابط عمومی در برخی کانون‌ها کمتر مورد توجه حرفه‌ای و تخصصی قرار گرفته و عمدتاً به حاشیه رانده شده است. این در حالی است که امروز، روابط عمومی حرفه‌ای در نهادهای مدنی جهان، با اتکاء به دانش ارتباطات، بهره‌گیری از نیروهای متخصص، و برنامه‌ریزی مبتنی بر تحلیل مخاطب، قادر است کنشگری مؤثر در حوزه عمومی ایجاد کند و روایت غالب را از درون نهاد مدیریت نماید.

اگر نهاد وکالت می‌خواهد که از یک نهاد صرفاً صنفی به یک نهاد «مؤثر اجتماعی» و کنش‌گر در ساحت عمومی ارتقاء یابد، باید نگاه خود را به مقوله روابط عمومی بازتعریف کند. روابط عمومی، امروز، نه فقط اطلاع‌رسانی بلکه «افکارساز»، «اعتمادآفرین» و «پلی میان نهاد و جامعه» است. روابط عمومی در عصر حاضر باید چشم و گوش نهاد باشد؛ تحلیل‌گر دقیق فضای رسانه‌ای، و طراح هنرمندانه نحوه بازنمایی نهاد در اذهان عمومی.

کانون‌های وکلا، در مسیر حرفه‌ای‌سازی و ارتقاء جایگاه ملی خود، بیش از هر زمان دیگر نیازمند آن هستند که روابط عمومی را در جایگاه شایسته خود بنشانند. این امر، مستلزم جذب و به‌کارگیری نیروهای متخصص در حوزه ارتباطات، روزنامه‌نگاری، علوم اجتماعی و رسانه است؛ نیروهایی که نه‌تنها با مبانی نظری ارتباطات آشنا باشند، بلکه توانایی طراحی کمپین‌های ارتباطی، مدیریت بحران رسانه‌ای، تعامل مؤثر با خبرنگاران، تولید محتوای اثربخش، و بهره‌گیری از ظرفیت شبکه‌های اجتماعی را به صورت نظام‌مند دارا باشند.

بی‌تردید، در چشم‌انداز آینده نهاد وکالت، روابط عمومی دیگر یک بخش حاشیه‌ای نخواهد بود، بلکه یکی از محورهای کلیدی تحقق استقلال حرفه‌ای، تقویت ارتباط با جامعه مدنی و ارتقاء سرمایه اجتماعی وکلا خواهد بود. این نگاه، نه‌تنها یک ضرورت حرفه‌ای، بلکه یک ضرورت راهبردی در مسیر حفظ و اعتلای نهاد وکالت در جامعه ایران است.

در پایان، این روز را به همه کنشگران عرصه روابط عمومی در کانون‌های وکلای سراسر کشور تبریک عرض نموده و از تلاش‌های خالصانه و مجدانه شما در تبیین جایگاه وکالت، تقویت ارتباط با افکار عمومی و دفاع رسانه‌ای از استقلال نهاد وکالت، صمیمانه سپاسگزارم و امیدوارم در آینده‌ای نزدیک، شاهد شکوفایی هرچه بیشتر این حوزه در قامت یک نظام حرفه‌ای، علمی و ساختاریافته باشیم.

جعفر کوشا

رئیس اتحادیه سراسری کانون‌های وکلای دادگستری ایران»